review

Ik kom terug door Adriaan van Dis

Worsteling, dat is het woord wat voor mij bij dit boek hoort.
Ik heb zo met dit boek geworsteld, dat ik het zelfs twee keer gelezen heb.
Het boek begint zelfs met een worsteling:
Moeder en zoon worstelen om de hutkoffer

We stonden tegen over elkaar, mijn moeder en ik.
Zij aan de ene kant ik aan de andere.
We rukten aan de hengsels.
Ze begon te duwen en te trekken en te vechten.

De zoon worstelt met de relatie met zijn moeder.

Eerlijk zijn
Waarom liegen we zo graag in de familie? Waarom dekten we toe wat stonk?

Ik ben nog steeds een aanhankelijke zoon op zoek naar een liefhebbende moeder


De moeder worstelt met haar gevoelens en met de dood.

Ze wil voor haar achtennegentigste verjaardag naar haar geboortehuis.

Nee, je snapt het niet, ik heb daar stappen liggen, mijn vroegste ik, mijn eerste oorlog …

En zo begint de moeder eindelijk verhalen over haar leven te vertellen. En al doende besluiten ze samen om een boek te schrijven.

Zou je er bezwaar tegen hebben?
Ze glunderde. Alleen over mij?
Je krijgt de hoofdrol

En ik, ik worstel met mijn gevoelens voor de moeder.
In het begin vind ik het een vreselijke harde vrouw.
Maar verderop in het boek merk ik dat ik mijn mening bijstel. Wat een vrouw!
Twee wereldoorlogen, meegemaakt. En drieënhalf jaar in een Jappenkamp samen met haar drie meisjes.
Maar als je dan leest waar de hutkoffer symbool voor staat, ja dan kan je eigenlijk niets anders dan met haar meeleven.

Als je het hier vol wilt houden moet je je hart in de hutkoffer laten, geen medelijden met anderen hebben, en vooral niet met jezelf. Sentiment was dodelijk.
En dus mieterde ze haar hart in de hutkoffer.

Een stoere dappere vrouw waar uiteindelijk in het Jappenkamp niet veel van over bleef:

Saskia was te jong om zich het kwijnende wrak te herinneren, maar haar oudere zusters hadden het haar wel verteld. Ze was zo zwak, we hielden d’r on leven door een deel van ons eten af te staan.
Een pijnlijk geheim

Met Ik kom terug heeft Adriaan van Dis een pracht boek afgeleverd.
De moeder veranderend van hard naar een totaal hulpeloos van haar kinderen afhankelijke vrouw. Een vrouw die op haar eigen manier geprobeerd heeft met het harde leven om te gaan, en of dat juist was of niet, ik vind het een bewonderenswaardige manier.

Deze boekbespreking is mijn bijdrage aan de bloggersleesclub
‘Een perfecte dag voor literatuur‘
Alle bijdragen kan je hier vinden